Ở nước ta, giáo dục và khoa học là hai lĩnh vực được bàn luận nhiều nhất trên các diễn đàn báo chí và trong Quốc hội. Điều này dễ hiểu, vì bất cứ nước nào trong thời bình phải dành ưu tiên cho việc xây dựng một nền giáo dục, nhất là giáo dục đại học, hoàn chỉnh, và một nền khoa học mạnh. Một nền giáo dục tốt và nội lực khoa học công nghệ cao là động lực quan trọng nhất cho phát triển kinh tế bền vững. Tuy nhiên, trong thực tế, hai lĩnh vực này ở nước ta lại có nhiều bất cập nhất. Những bất cập đó có thể kể đến vấn đề mô hình giáo dục đại học, tự chủ đại học, tự do học thuật, nghiên cứu khoa học, đào tạo tiến sĩ, thậm chí bổ nhiệm các chức vụ học thuật.

Cuốn sách bạn đang cầm trên tay là tập hợp những suy nghĩ, quan điểm, và tầm nhìn của tác giả về các vấn đề trên. Nội dung được chia làm 4 phần: Khoa học, đạo đức khoa học, xuất bản khoa học, và giáo dục. Đây không phải là một công trình nghiên cứu khoa học, mà chỉ là những ý kiến mang tính thảo luận của cá nhân tôi. Cũng có thể xem những ý kiến này mang tính “phản biện” và góp ý vào chính sách khoa học và giáo dục. Những quan điểm và tầm nhìn trong sách này thể hiện cũng là những trải nghiệm của một người đã có hơn 30 năm trong các đại học và kinh qua các môi trường khoa học phương Tây. Tôi không muốn áp đặt những quan điểm lên chính sách ở trong nước, mà chỉ muốn thuyết phục bạn đọc bằng những dữ liệu và kinh nghiệm thực tế. Những suy nghĩ được viết ra với tâm nguyện đóng góp một phần vào nỗ lực đổi mới và xây dựng một nền giáo dục đại học tốt hơn, và một nền khoa học đàng hoàng hơn.