Có cô mà không có cô. Khi một ông
bạn nhờ tôi viết mỗi tuần một bức thư cho cô thì tôi thích thú tưởng tượng ra
cô. Tôi tạo ra cô: hoàn toàn về óc phán đoán cũng như về nét mặt. Tôi chắc chắn
cô sẽ từ cõi mộng tưởng của tôi xuất hiện thành một người thực, rồi đọc thư
tôi, đáp tôi, nói với tôi tất cả những lời mà một nhà văn muốn nghe.
Ngay từ buổi đầu tôi đã cho cô một
hình thể rõ rệt, hình thể một thiếu phụ rất đẹp mà tôi thấy trong một hí viện.
Không phải trên sân khấu mà ở trong rạp. Các ông bạn ngồi cạnh tôi không biết
thiếu phụ đó là ai. Từ lúc đó có có một cặp mắt, một làn môi, một giọng nói, một
thân thể, mà vẫn là Người đàn bà không quen biết, có thế mới phải phép.
Với bức thư đăng ra và tôi nhận
được của cô những hồi âm mà tôi đã mong đợi. Tiếng “cô” ở đây là tiếng tập hợp,
chỉ số nhiều. Các cô là cả một đám phụ nữ không quen biết, cô này ngây thơ, cô
kia hay gây gổ, cô thứ ba kì cục và hay nhạo báng. Tôi đã muốn thư từ qua lại với
các cô, nhưng rồi thôi. Muốn viết cho hết thảy thì không nên viết cho từng người
một.
Cô trách tôi thận trọng, giữ cái
cương vị một luân lí gia tình cảm. Làm sao được? Người đàn ông nào kiên nhẫn nhất
thì cũng chỉ trung tín với một người đàn bà không quen biết khi người này cho
thấy mặt. Mérimée sớm biết được người đàn bà không quen biết của ông ta tên là
Jenny Dacquin và ông được ngay cô ta cho phép hôn chân, chân cô ta rất đẹp. Một
thần tượng phải có chân và những bộ phận khác nữa. Nếu không thì người ta sẽ
chán một nữ thần vô hình.
Tôi đã hứa đóng cái
trò này thật lâu, chán mới thôi. Sau sáu chục tuần lễ, tôi xin đổi để tài và được
chấp nhận. Tuyệt giao trong tưởng tượng thi không khó khăn gì cả và tôi giữ được
của cô một kỉ niệm không vết. Vĩnh biệt.