Thoạt đầu, chỉ là do
thói quen nghề nghiệp, đem cắt ra và giữ lại những bài báo, truyện ký về người
thật việc thật trong đó chứa đựng nhiều tư liệu lịch sử, mà tình cờ tôi có được
trong tay bộ sưu tập khá dày dặn chỉ riêng về một gia đình. Đồng nghiệp cũ của
tôi, Trung tá nhà văn Vũ Trần Nhã, bảo: viết về một gia đình, tức là đã viết về
một dân tộc rồi đấy. Bản thân ông có cuốn sách Một Gia Đình ở Sài Gòn. Và ông muốn nói về cả cuộc chiến tranh thần
thánh chống xâm lược của dân tộc ta qua cuốn sách ấy.
Trong lịch sử thế giới, ở
bước đi cuối cùng của thiên niên kỷ thứ hai, hiếm có dân tộc nào lại phải đương
đầu với cuộc chiến tranh kéo dài đến ba mươi năm. Nhiều người sinh ra không được
thấy một ngày không tiếng súng. Một nửa đất nước chỉ làm độc một nhiệm vụ là
chiến đấu chống quân xâm lược. Trong bối cảnh ấy, một gia đình mà tất cả các
thành viên đều là chiến sĩ, đều trực tiếp cầm súng chống quân xâm lược để giải
phóng và bảo vệ đất nước, với thế giới là kỳ tích, với ta đã là lẽ bình thường.
Có hàng triệu gia đình bình thường như thế.
Chiến tranh, bên cạnh
cành nguyệt quế là vòng tang. Dọc đường tìm sử liệu chiến tranh, tôi đã chứng mục
không biết bao nhiêu nỗi đau của những người mẹ, người chị, người anh mà, nếu
chỉ dùng tri thức sinh học hiện đại để phân tích sẽ không lý giải nổi vì sao họ
đã vượt qua được, đã tồn tại bằng một sức sống bền bỉ lạ lùng. Tôi cũng đã được
đọc, được nghe, được xem những ghi chép phóng sự, những tác phẩm của nhiều loại
hình nghệ thuật khác nhau nói về những mất mát hy sinh của từng gia đình, từng
làng xóm Việt Nam trong và sau chiến tranh.
Trong tay tôi giờ đây,
có hàng chục bài báo, truyện ký, ghi chép về một gia đình mà người cha và tất cả
các con của ông đều là quân nhân. Ở cương vị trực tiếp chiến đấu và phục vụ chiến
đấu, dường như tất cả họ đều có mặt trong hầu hết thời điểm khốc liệt nhất của
cuộc chiến tranh ba mươi năm, của những ngày chiến đấu giữ biên giới ở chiến
trường Nam Bộ và thực hiện nghĩa vụ quốc tế tại đất nước Chùa Tháp. Họ, tất cả,
đều bước ra khỏi cuộc chiến tranh một cách nguyên vẹn và đang tiếp tục khẳng định
mình ở cương vị công tác mới. Gợi ý của nhà văn Võ Trần Nhã đã dẫn tôi đến quyết
định chọn lựa trong sưu tập của mình những bài viết mà quý bạn đọc sẽ đọc sau
đây thành một quyển sách, hầu mong giới thiệu tập hợp tư liệu về một gia đình
chiến sĩ bình thường trong số triệu triệu gia đình chiến sĩ bình thường khác ở
đất nước ta.
Đó là gia đình Đại tá Lê
Bình.
--- Trích Một gia đình chiến sĩ
của Đại tá, Tiến sĩ HỒ SƠN ĐÀI---