Nghĩ vậy, nên chúng tôi giới thiệu với độc giả Văn minh Ấn Độ
trước hết. Người phương Đông học về văn minh phương Đông mà phải dùng sách của
phương Tây thì thực là điều bắt đắc dĩ, nhưng trường ca Bhagavad Gita chỉ mới
có một bản dịch của Trung Hoa và đã có trên bốn chục bản dịch của Anh, thì
chúng ta cũng nên tạm gạt bỏ mặc cảm Đông Tây đó đi, và ước ao rằng các nhà du
học ở Ấn về, một ngày gần đây sẽ lấp cái khuyết điểm đó cho chúng ta. Vả lại,
trong giai đoạn hiện tại, để phổ thông kiến thức, cho chúng ta một tổng quan về
Ấn Độ, thì tôi chưa thấy cuốn nào vừa sáng sủa vừa vô tư như cuốn của Will
Durant. Xin độc giả đọc mấy hàng này trong đoạn kết ở cuối sách:
“Có lẽ bị phương Tây xâm
lăng, cướp bóc một cách vô liêm sỉ, Ấn Độ để đáp lại, sẽ dạy cho chúng ta bài
học khoan hồng cao thượng, dấu hiệu của một tâm hồn già dặn, dạy cho chúng ta
có một tâm hồn thanh thản, thỏa mãn, để tiếp thu những ý mới, có một trí óc
bình tĩnh hiểu được hết thảy, tha thứ cho hết thảy, sau cùng có một tấm lòng
nhân từ yêu thương mọi sinh vật, chỉ tấm lòng đó mới đoàn kết mọi người với
nhau được thôi”.
Một học giả phương Tây mà hiểu phương Đông như vậy, không phải
là dễ kiếm.
--- Trích Tựa ---