Tập truyện này được in lần đầu vào năm 1996, được tái bản năm
1998, năm tôi bảo vệ luận án tiến sĩ về nhân vật của Ernest Hemingway. Đa số
truyện trong tập này là do tôi dịch để phục vụ đề tài nghiên cứu. Công việc đó,
giờ nhìn lại quả quá sức tưởng tượng. Thử hình dung, một người thực sự bắt đầu
học tiếng Anh từ năm 1992 (hồi phổ thông chỉ bập bõm đôi chữ), vừa học cao học,
vừa làm nghiên cứu sinh, vừa xoay xở đủ cách để kiếm sống, hằng đêm đánh vật
với từng con chữ Anh ngữ trong sách của một bậc thầy văn chương để cố chuyển
tải cho được hồn cốt của ông quả là điều diệu kỳ. Phải nói, tôi đã trưởng thành
rất nhiều từ những trang viết của Hemingway. Tôi yêu quý và ngưỡng mộ ông, một
phần như là kẻ mang nợ phong cách, tư tưởng ông. Lần in lại này, tôi bổ sung
thêm hai truyện do Lê Nguyên Phương chuyển ngữ, đưa con số tác phẩm lên 60
truyện. Hai mươi năm nay, vì vấn đề bản quyền mà sách chưa được in lại. Lần
này, nhờ nỗ lực của Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh mà sách được ra
mắt bạn đọc.
Phải nói, truyện ngắn
Hemingway thuộc dạng khó đọc và khó dịch. Ông viết theo lối tối giản và rất
nghiêm ngặt trong câu chữ. Tư tưởng của ông thì cũng rất phức tạp. Ông vừa là người vô thần vừa là người sùng
kính Chúa. Ông ghét Mussolini nhưng lại yêu Italy. Ông là người Mỹ nhưng lại là
bạn của Fidel Castro. Ông gần như không sống nhiều ở Mỹ nhưng luôn đau đáu nỗi niềm
về tổ quốc. Ông là tay săn bắn thú hoang có hạng nhưng lại yêu thiên nhiên và
loài vật đến cuồng si. Ông có bốn vợ và vô kể tình nhân nhưng các nghiên cứu
lại chỉ ra có vẻ ông có vấn đề về giới…
Cuộc đời và những sáng
tạo văn chương của ông, ắt hẳn hàng trăm năm sau nữa vẫn chưa hết chuyện để
luận bàn. Còn giảng dạy thì hầu hết các quốc gia trên thế giới đều sử dụng sách
ông trong giáo dục phổ thông hay đại học, sau đại học. Ở Việt Nam, đã có trên
50 luận văn thạc sĩ, 7 luận án tiến sĩ, 5 chuyên luận nghiên cứu về Hemingway.
Kiệt tác Ông già và biển cả luôn xuất hiện trong chương trình giáo dục phổ
thông Việt Nam. Người Việt, bất luận là trẻ hay già, nếu có đến trường thì đều
biết về một ông lão ngoan cường chiến đấu với biển khơi hùng vĩ, cả với cá mập,
để mang về đất liền con cá kiếm, dẫu chỉ còn bộ xương. Hemingway gần như đã trở
thành một phần văn hóa của người Việt ở ý chí và nghị lực phấn đấu cho một nền
dân chủ, tự do, cho một cuộc sống bình đẳng, hạnh phúc với mọi người.
Lần tái bản này cũng chỉ là sự tiếp nối. Hy vọng sách sẽ được bổ
sung thêm nhiều truyện trong tương lai. Chân thành cảm ơn sự đón nhận của bạn
đọc. Mong nhận được những góp ý chân tình để sách hoàn thiện hơn khi có điều
kiện tái bản.
Hà Nội, ngày 01 tháng 6 năm 2019
GS. TS. Lê Huy Bắc