So với nhiều thành phố lớn
khác ở trong và ngoài nước có lịch sử hàng ngàn năm thì Sài Gòn - Thành phố Hồ
Chí Minh vẫn là đô thị trẻ, nhưng nhờ có vị thế quan trọng nên sớm trở thành điểm
giao thoa của nhiều nền văn hoá trên thế giới từ Đông sang Tây, với dấu ấn để lại
sâu đậm trong những công trình văn học nghệ thuật, ngôn ngữ, tôn giáo, kiến
trúc, phong tục tập quán trong đời sống xã hội thường nhật. Tất nhiên, con số
hơn 300 năm chỉ là chỉ dấu về mặt hành chính, còn tầng tầng văn hoá dưới lòng đất
vẫn là những bí ẩn có sức quyến rũ không chỉ đối với những nhà khảo cổ học mà
cho cả những cây bút giàu sức liên tưởng sáng tạo nên những tác phẩm có tầm vóc
cho thành phố này.
Trong tập 1 của Sài Gòn đất lành chim đậu, tôi đã tái hiện một
phần chân dung các nhân vật tiêu biểu như bác sĩ anh hùng Phạm Ngọc Thạch, danh
tướng Trần Văn Trà, nhà văn hoá Sơn Nam, nhà ngôn ngữ học Cao Xuân Hạo, học giả
An Chi, thi sĩ Kiên Giang, hoạ sĩ Choé, nhà văn Nguyên Hùng, danh ca Út Trà Ôn,
danh hài Mỹ Chi, doanh nhân Lâm Xuân Thi,… và được bạn đọc đón nhận nồng nhiệt.
Ở tập II này tôi tiếp tục giới thiệu đến bạn đọc chân dung 12 nhân vật tiêu biểu
khác trên nhiều lĩnh vực: nhà cách mạng, nhà sử học Trần Văn Giàu, “vua” vũ khí
Trần Đại Nghĩa, bác sĩ anh hùng Nguyễn Văn Hưởng, “vua” dược liệu học Đỗ Tất Lợi,
nhà vật lý Nguyễn Chung Tú, nhà soạn nhạc Nguyễn Văn Thương, nhà lý luận phê
bình văn học Lê Đình Kỵ, nhà giáo nghiên cứu văn hoá Nguyễn Khuê, hoạ sĩ Nguyễn
Thị Tâm và các danh tướng Hoàng Cầm, Nam Long, Hoàng Thế Thiện.
Mỗi nhân vật có cuộc đời và sự nghiệp khác nhau đã cống hiến
xứng đáng, hết mình cho nhân dân, đất nước và lý tưởng mà họ theo đuổi.
Tôi cũng mong đón nhận sự góp ý chân tình về những thiếu sót
để các tập sách được hoàn thiện hơn khi có dịp tái bản.
PHAN HOÀNG