Xứ Đàng Trong gồm 5 tỉnh là Thuận Hóa nơi chúa Nguyễn chọn làm
thủ phủ gần xứ Đàng Ngoài, tỉnh Quảng Nam nói chúa Nguyễn Phúc Nguyên (1613 -
1635) trấn thủ, tỉnh Quảng Ngãi, tỉnh Qui Nhơn mà người Bồ đặt tên là
Pulucambis và tỉnh Phú Yên. Tỉnh Quảng Nam người Bồ gọi là Cacciam, Quảng Ngãi
là Quangria, Qui Nhơn là Quingnim, Phú Yên là Bentan. Còn các vùng đất của
người Chăm có tên gọi là Vijaya (Bình Định), Kauthara (Khánh Hòa) Panduranga (Ninh
Thuận - Bình Thuận).
Xứ Đàng Trong là kinh đô, thủ phủ của Vương quốc Champa ảnh
hưởng Ấn Độ giáo với những di tích quý hiếm mà tổ chức UNESCO nghiên cứu, công
nhận là di sản thế giới để lại cho muôn đời như:
- Thánh địa Mỹ Sơn thuộc xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng
Nam, cách thành phố Đà Nẵng khoảng 69 km và cách thành có Trà Kiệu khoảng 20
km, là tổ hợp bao gồm nhiều đền đài Chămpa, trong một thung lũng đường kính
khoảng 2 km, bao quanh bởi đồi núi. Đây từng là nơi tổ chức cúng tế của vương
triều Chămpa cũng như là lăng mộ của các vị vua Chămpa hay hoàng thân, quốc
thích. Thánh địa Mỹ Sơn được coi là một trong những trung tâm đền đài chính của
Ấn Độ giáo ở khu vực Đông Nam Á và là di sản duy nhất của thế loại này tại Việt
Nam.
--- Trích
Chương 1
---