Nhận định về tiểu thuyết Đẹp của Khái Hưng, nhà nghiên cứu văn học
nổi tiếng Phạm Thế Ngũ đã viết:
“Đây là ái tình nghệ sĩ, giữa một nghệ
sĩ say mê nghệ thuật với cô gái bằng nửa tuổi chàng. Nam có thực sự yêu Lan
không? Sự thật chàng chỉ yêu cái đẹp, cái đẹp ở bất kỳ đâu, ở cảnh vật, ở người,
ở một nhan sắc dậy thì dù là nhan sắc của con gái bạn. Nhưng yêu cái đẹp không
có nghĩa là ái tình, là dục tình (vấn đề dục tình họa sĩ Nam giải quyết với vô
số nhân tình vũ nữ và là một vấn đề khác). Lan theo cái bản năng của người đàn
bà, tìm tới hôn nhân, nhưng nàng không thấy hạnh phúc gia đình hoàn toàn như
mình mong ước. Cũng như Nam, có lẽ ái tình chớm lên có thể giúp cho cảm hứng
sáng tác, nhưng đời sống gia đình sẽ đưa nghệ thuật của chàng vào chỗ tiêu mòn,
nếp sống phóng khoáng chàng ưa thích vào chỗ tù túng”.
(
Việt Nam văn học
sử giản ước tân biên
,
Tập III, Quốc Học Tùng Thư, Sài Gòn, 1965, tr. 466)