Nguyễn Phúc An rõ ràng đã để lại những dấu ấn cá nhân như thế
trong công trình Văn học trung đại Việt Nam nhìn từ thể loại tiểu thuyết truyền
kỳ chữ Hán của mình. Với gần 400 trang triển khai theo 5 chương lớn, cuốn sách
mà như tâm sự của tác giả là được phát triển, mở rộng từ luận văn nghiên cứu ở
bậc đào tạo Thạc sỹ mà nên, đã cho thấy một sự dụng công đáng kể của tác giả
trong khả năng bao quát và đọc hiểu sâu về tư liệu gốc cũng như sự am hiểu thấu
đáo về đối tượng nghiên cứu của mình. Tôi sẽ không lặp lại ở đây những thông
tin về nội dung chuyên môn của cuốn sách, tác giả đã giao đãi rất rõ trong phần
tổng luận ở đầu sách. Tôi muốn nhấn mạnh đến góc độ tiếp cận và thái độ tiếp
cận với đối tượng nghiên cứu của tác giả. Cuốn sách này đã cho thấy Nguyễn Phúc
An đang nghiên cứu văn học truyền thống Việt Nam với tâm thế quốc tế hóa, điều
mà các nghiên cứu trong nước ít nhiều đang gặp phải những rào cản nhất định
trong việc tiếp cận với các kết quả nghiên cứu ở nước ngoài, cũng như đưa tiếng
nói chuyên môn của mình ra đối thoại với cộng đồng nghiên cứu thế giới.
Điều đầu tiên cần nói đến, đó là tôi rất chia sẻ với băn khoăn
của tác giả khi chứng kiến hệ thống tư liệu về tiểu thuyết chữ Hán của Việt Nam
thay vì được xuất bản trong nước, thì lại được xuất bản ở Đài Loan, Trung Quốc,
Nhật Bản; thay vì phải được chính các nhà nghiên cứu Việt Nam tiếp cận đầu tiên
thì thực tế các nhà nghiên cứu nước ngoài lại đang làm việc với tư liệu gốc tốt
hơn các chuyên gia nghiên cứu bản địa. Cuốn sách của Nguyễn Phúc An thể hiện
một nỗ lực bao quát và khảo sát tỉ mỉ tư liệu gốc đã được xuất bản ở nước
ngoài, kết hợp giữa việc kế thừa quan điểm nghiên cứu của các học giả quốc tế
với việc tiếp thu các thành quả nghiên cứu trong nước trong quá trình thể hiện
các nhận định khoa học của cá nhân. Bởi vậy, tôi tin rằng, những thông tin khoa
học mang tính cập nhật quốc tế mà Nguyễn Phúc An đưa ra trong chuyên luận này
sẽ có nhiều giá trị tham khảo với các nhà nghiên cứu trong nước trong lĩnh vực
văn học trung đại Việt Nam nói chung, và tiểu thuyết truyền kỳ chữ Hán của Việt
Nam nói riêng.
Điểm thứ hai thể hiện rất rõ tâm thế quốc tế hóa của tác giả, đó
là anh đã đặt đối tượng nghiên cứu của mình, cụ thể ở đây là văn học trung đại
Việt Nam nói chung, tiểu thuyết truyền kỳ chữ Hán của Việt Nam nói riêng, trong
tương quan so sánh với hệ thống các nền văn học thuộc vùng văn hóa chữ Hán Đông
Á. Bên cạnh những quan sát mang tính tổng thể về sự phát triển chung của văn
học trong vùng văn hóa chữ Hán Đông Á này, Nguyễn Phúc An đã dành hẳn một
chương để khảo sát sự phát triển của tiểu thuyết truyền kỳ chữ Hán tại Trung
Quốc và coi đây là một hệ tham chiếu trực tiếp, quan trọng để khảo sát sự phát
triển của tiểu thuyết truyền kỳ chữ Hán ở Việt Nam. Trên cơ sở so sánh này, tác
giả khẳng định Việt Nam đã khéo léo tiếp thu những tinh hoa văn học cổ Trung
Hoa và kết hợp với những yếu tố bản địa để hình thành nên một giai đoạn văn học
vừa mang bản sắc Việt Nam, vừa không thua kém bất kỳ nền văn học cổ nào trong
khu vực. Nhờ những khảo sát khoa học công phu và tỉ mỉ, các nhận định ấy đã
thoát khỏi màu sắc dân tộc tự huyễn và trở thành một quan điểm khoa học quan
trọng và thuyết phục của cuốn sách.
Lời sau cùng, với những trải nghiệm đã có trong nghề, tôi dành sự trân
trọng đối với công phu nghiên cứu mà tác giả Nguyễn Phúc An đã thể hiện trong
công trình của mình. Nhiều trang tư liệu dày đặc được tác giả đồng hiện cả văn
bản gốc lẫn nội dung chuyển nghĩa, vừa cho thấy sự dày công và tỉ mỉ của tác
giả, vừa thể hiện một sự nghiêm cẩn và rành mạch về khoa học, đồng thời chúng
ta cũng thấy được từ đó một sự thuyết phục từ năng lực đọc hiểu văn bản Hán cổ
đến khả năng sử dụng Hán ngữ hiện đại. Dẫu rằng những phần tư liệu như thế đôi
khi giống như những khúc trữ tình ngoại đề ít nhiều làm xao nhãng đi mạch lập
luận của tác giả, dẫu rằng mọi công trình đều chỉ hoàn hảo cho đến khi nó được
hoàn thành, thì tôi vẫn chắc chắn rằng Văn học trung đại Việt Nam nhìn từ thể
loại tiểu thuyết truyền kỳ chữ Hán của tác giả Nguyễn Phúc An thực sự là một
công trình đáng đọc và sẽ tạo ra được nhiều đối thoại về chuyên môn với các
quan điểm nghiên cứu trong nước. Bởi vậy, tôi xin trân trọng giới thiệu cuốn
sách này cùng bạn đọc.